Tây Bắc là một điểm đến hấp dẫn hàng đầu trong lòng của nhiều người đam mê du lịch. Khi ghé thăm nơi đây bạn không chỉ được hòa mình vào thiên nhiên thơ mộng, trải nghiệm nếp sinh hoạt văn hóa độc đáo của người dân mà còn có cơ hội thưởng thức những món ăn thơm ngon nức tiếng. Một trong số đó là lợn cắp nách, đặc sản có cái tên vô cùng đặc biệt.
1. Lợn cắp nách là gì – Đặc sản Tây Bắc
Lợn cắp nách còn có nhiều tên gọi khác như lợn Mường Sapa, lợn lửng, lợn còi hay lợn ri là giống lợn hiếm có chỉ tìm thấy Tây Bắc và nhiều nhất ở Lai Châu.
1.1 Là lợn đem bán nhưng lại được nuôi thả hoàn toàn tự nhiên
Đặc sản này có nguồn gốc từ thói quen chăn nuôi lạc hậu từ xa xưa của một số đồng bào dân tộc vùng cao như Dao, Thái, Mông. Giống lợn này được lai từ hai giống lợn truyền thống là lợn rừng và lợn Mường.
Lợn cắp nách thường được người dân nuôi với mục đích đem bán. Nhưng khác với các giống lợn nuôi quen thuộc với chuồng trại và thức ăn cung cấp hàng ngày lợn cắp nách lại được nuôi thả tự nhiên trên khắp các sườn đồi, dãy núi. Chúng sẽ được tự do hoạt động cũng như tự kiếm nguồn thức ăn từ các loại lá cây cho đến củ trên rừng mà hoàn toàn không sử dụng đến thức ăn công nghiệp. Chỉ có đôi khi người dân sẽ cho chúng ăn ngô, rau, sắn sẵn có trên nương rẫy của nhà mình.
Thời gian nuôi với heo cắp nách là từ khoảng 8 tháng đến trên 1 năm. Khi trưởng thành, lợn cắp nách cũng không quá lớn chỉ từ 4kg đến dưới 25kg. Chính vì vậy người dân có thể cho vào gùi, xách tay, thậm chí cắp vào nách khi có việc cần xuống chợ mua bán, trao đổi. Cái tên độc đáo của giống lợn này cũng bắt nguồn từ đây mà ra.
1.2 Heo cắp nách ngon từ thịt, ngọt từ mỡ
Điểm đặc biệt của lợn cắp nách là không quá nặng, lông đen cứng, mõm nhọn, bụng thon và mông tròn, trông còn đầy nét hoang dã. Dù có trọng lượng khá nhẹ nhưng nhờ sinh trưởng trong môi trường tự nhiên nên giống lợn này luôn khỏe khoắn, nhanh nhẹn cũng như có sức đề kháng tốt khi chống chịu được nhiệt độ thấp ở độ cao 2000 mét mà ít khi bị bệnh. Nhờ nguồn thức ăn chủ yếu là rau củ trên núi nên thịt lợn cắp nách luôn nức tiếng gần xa với vị thơm ngon hấp dẫn. Thịt lợn chắc hầu như không có mỡ, khi được chế biến cẩn thận sẽ có một mùi thơm đặc trưng cùng phần da giòn rụm. Khác với những giống lợn khác có nguồn thức ăn tăng trọng nên có lớp thịt rất nạc, mỡ bở. Thịt lợn cắp nách lại làm nhiều người sành ăn phải ngạc nhiên nhờ vị béo ngậy của mỡ, ăn không hề ngán. Đặc biệt món ăn này không những vô cùng an toàn mà còn có nhiều tác dụng tuyệt vời với sức khỏe.
2. Lợn cắp nách làm món gì ngon – Các món ăn làm lợn cắp nách
Lợn cắp nách là món đặc sản quen thuộc trong nếp sống sinh hoạt của đồng bào Tây Bắc. Nhờ kết hợp khéo léo cùng các loại gia vị đặc trưng của núi rừng mà người dân nơi đây đã chế biến nên rất nhiều món ăn ngon hấp dẫn từ giống lợn này.
- Lợn cắp nách nướng: Đây là đặc sản thơm ngon mà bạn có thể tìm thấy ở bất cứ đâu khi du lịch Tây Bắc. Lợn sau khi sơ chế sạch sẽ được để cả con hoặc chọn những phần thịt ngon nhất để tẩm ướp cùng các gia vị như mắc khén, hạt dổi, sả,…Tiếp đó phần thịt đã thấm gia vị sẽ được nướng trực tiếp trên than hoa. Thành phẩm có màu vàng óng đẹp mắt, phần bì giòn mà phần thịt bên trong vẫn mềm ẩm, khi thưởng thức sẽ thấy vị ngọt tự nhiên của thịt.
- Lợn cắp nách nướng ống tre: Món ăn này có cách chế biến khá đặc biệt, thịt sau khi tẩm ướp sẽ được nhồi trong những ống tre rồi mang đi nướng. Lợn nướng ống tre gây ấn tượng với mùi vị hấp dẫn từ thịt nướng hòa cùng mùi thơm đặc trưng của tre rừng, khiến du khách nhớ mãi không quên.
- Xương lợn cắp nách xáo măng: Phần xương lợn không bị bỏ đi mà trái lại người dân sử dụng bộ phận này kết hợp với măng rừng để tạo nên một món ăn hấp dẫn. Đây chắc chắn sẽ là đặc sản không thể bỏ qua nếu bạn ghé thăm Tây Bắc vào những ngày thời tiết lạnh giá.
3. Cách chọn mua thịt lợn cắp nách ( heo cắp nách )
Để chọn được một con lợn ngon, không bị hôi bạn nên lưu ý lựa chọn những con nặng từ 12 đến 15 kg, phải là lợn đã thiến hoặc chưa đẻ. Đặc điểm nổi bật của giống lợn này là có mõm nhọn, thân dài, tai và chân bé, mông tròn, lông cứng. Ngoài ra, cần tránh những con lợn bé, đen thui và có đuôi xoăn tít, đây là lợn Mường cắp nách giả được nuôi bằng cám bã, ngô gạo. Chỉ có tìm được giống lợn Sapa chính gốc bạn mới có thể cảm nhận trọn vẹn hương vị của món đặc sản Tây Bắc nổi tiếng.
Một số địa điểm để mua lợn cắp nách là ở những phiên chợ truyền thống của người dân tại đây hoặc dọc những cung đường Tây Bắc . Ngoài ra, bạn cũng có thể tìm mua ngay tại nhà của đồng bào dân tộc Tây Bắc. Giá cho một con lợn cắp nách không quá cao chỉ từ 120.000 – 130.000đ/con. Tuy nhiên hãy nhớ quan sát kỹ để chọn lựa được một con lợn chất lượng nhất.
4. Cách chế biến lợn cắp nách đặc sản Tây Bắc
Để lợn cắp nách mang đến vị ngon trọn vẹn và hấp dẫn nhất đòi hỏi phải có cách chế biến cẩn thận. Trước tiên sau khi mua về lợn sẽ được cạo lông thật sạch sẽ và mổ theo kiểu mổ moi. Do sinh sống trong tự nhiên nên phần da lợn khá bẩn, người dân thường làm sạch bằng cách sử dụng chanh tươi xoa trực tiếp lên da. Sau đó khi lớp bụi bẩn đã được làm sạch sẽ rửa lại với nước và xoa nước hàng, tiến hành thui lợn bằng rơm hoặc bã mía để phần da có màu đẹp mắt. Người đồng bào thường thui đến khi phần da lợn ngả màu vàng như mật ong rồi sẽ bôi nước chanh thêm lần nữa. Lúc này lợn cắp nách mới sẵn sàng để chế biến thành nhiều món ăn khác nhau.
Qua bài viết trên, Reviewhay đã gửi tới các bạn những sự thật thú vị về đặc sản lợn cắp nách. Món ăn này chắc chắn sẽ là nét văn hóa ẩm thực đặc sắc mà không du khách nào có thể bỏ qua khi đến với Tây Bắc.
