Lai Châu ngày càng chiếm trọn trái tim của du khách thập phương không chỉ bởi cảnh đẹp hùng vĩ, mà còn bởi những món đặc sản Lai Châu mang hương vị núi rừng độc nhất vô nhị. Lai Châu có đặc sản gì? Khó mà kể hết trong vài phút đấy. Cùng mình khám phá những món ngon và lựa chọn cho mình giỏ quà ý nghĩa dành tặng người thân và tìm ra câu trả lời chính xác cho câu hỏi trên bạn nhé.
Thịt trâu sấy Lai Châu
Vùng đất Tây Bắc không chỉ có món thịt trâu gác bếp làm nên thương hiệu, được nhiều người ưa thích. Nguồn gốc của món ăn độc đáo này phải kể đến người Thái đen. Ngày xưa họ thường chọn vài miếng thịt bắp sau khi mổ trâu đem về treo lên gác bếp để bảo quản được lâu.
Ngày nay, món ăn này đã trở thành món đặc sản Lai Châu nổi tiếng toàn quốc. Món này không chỉ dùng trong các dịp lễ tết mà còn mang ra thiết đãi khách tới thăm nhà trong bữa cơm gia đình hoặc làm quà tặng khi họ rời đi. Thực tế có nhiều vùng ở miền núi Tây Bắc làm được món thịt trâu sấy này, nhưng ở Lai Châu lại có vị rất riêng chắc hẳn từ những loại gia vị đặc trưng.
Để làm nên món thịt trâu sấy thơm ngon người ta dùng phần bắp bò ngon nhất đem trộn với các loại gia vị cơ bản, không thể thiếu mắc khén giã nhỏ. Công đoạn cuối cùng là sấy thịt, những thớ thịt sau khi đã ngấm gia vị được xiên qua rồi treo trên gác bếp. Nhờ khói và độ nóng của gia vị thị trâu sẽ chín dần.
Đi Lai Châu vào những ngày se lạnh, đến chơi nhà người dân địa phương và được đãi món đặc sản này nhấp cùng chén rượu cay nồng, cùng nhau trò chuyện về nếp sống, của người Lai Châu thì còn gì thú vị bằng.
Thịt lợn gác bếp
Thịt gác bếp là cách độc đáo mà sáng tạo được người miền núi sử dụng để bảo quản thức ăn. Giờ đây các món như Thịt lợn, thịt trâu gác bếp đã trở thành đặc sản mà mỗi du khách tới đây đều muốn thưởng thức.
Tùy theo từng địa phương mà có phương pháp chế biến khác nhau. Theo phương pháp truyền thống thi thịt tươi sẽ chỉ ướp với muối, một lần khoảng chục miếng, sau đó đem treo trên gác bếp. Bếp lửa do được đun nấu liên tục sẽ luôn có than đỏ và khói bốc lên làm miếng thịt dần săn lại, mỡ chảy ra một phần, phần còn lại làm miếng thịt rất trong.
Ngày qua ngày, những miếng thịt treo gác bếp sẽ ngã màu vàng đến đỏ thẫm rất đẹp mắt. Muốn thịt ngon hơn, đồng bào nơi đây còn kiếm lá ngải cứu rừng và bã mía để hun thịt. Người dân sẽ dùng dần trong bữa ăn hoặc thiết đãi khi khách ghé thăm. Chỉ cần lấy miếng thịt xuống hơ qua lửa cho thịt mềm ra đem đi rửa sạch sau đó thái nhỏ chế biến thành nhiều món ăn khác nhau như xào, kho hay đơn giản là xào với rau cải mèo, ăn sẽ có vị hơi đắng của cải nhưng lại vô cùng thơm ngon, ăn rất cuốn.
Hạt dổi
Xin lưu ý là hạt dổi không phải dỗi đâu ạ. Cái tên nghe khá lạ nhưng đây được xem là đặc sản vùng cao. Tương tự như mắc khén, hạt dỗi rừng là một loại gia vị đặc biệt, có thể xe là thượng hạng, là linh hồn của món ăn bởi hương vị thơm ngon và quý hiếm. Có nhiều loại, loại lấy gỗ cho hạt rất cứng, mùi hắc không ăn được còn một loại cho hạt thơm là loại dổi nếp.
Để thu hoạch loại hạt này, người dân phải vào rừng tìm những cây lâu năm, tuổi đời vài chục năm để nhặt hạt rụng dưới đất đem về phơi khô, cứ 3kg hạt tươi thu được 1kg hạt khô. Dổi khô chưa chi đã tỏa mùi thơm quyến rũ đặc trưng, đêm nướng giã nhỏ rồi thêm ít muối, vắt miếng chanh làm gia vị chấm ăn thịt lợn nướng, thịt luộc sẽ ngon vô cùng, chẳng có nhà hàng 5 sao nào làm ra được hương vị ấy. Dù không phải dễ để được trải nghiệm loại hạt hảo hạng này, nhưng nếu có cơ hội thử qua thì bạn là vị khách vô cùng may mắn đấy.
Rượu ngô Sùng Phài
Đặc sản Lai Châu là gì? Đến Lai Châu không thể bỏ qua những bình rượu được chưng cất tỉ mỉ, hương vị cay nồng khó quên. Rượu ngô Sùng Phài được người Mông làm ra, dùng hạt ngô thơm thơm, được tuyển chọn từ vụ mùa tháng 6 hàng năm quyện lẫn với hạt kê ngọt bùi.
Quá trình làm ra bình rượu ngô vô cùng công phu và tỉ mỉ, bởi vậy mới làm nên loại thức uống đệ nhất danh tửu của Lai Châu. Muốn rượu lên men phải nhờ đến loài lá riêng biệt, không có tên gọi chỉ biết chúng mọc tự nhiên tên dãy Hoàng Liên Sơn. Tất cả công đoạn được làm theo phương pháp truyền thống từ bàn tay lành nghề được thừa kế công thức nấu rượu.
Thành quả nhận được là những chén rượu màu vàng sánh tựa mật ong, uống vào có vị đắng, thơm của ngô và lá men rừng nhưng ngay sau đó lại sang ngọt dần, hơi nóng lan tỏa khắp cơ thể.
Tuy có nồng độ cao nhưng không làm bạn đâu đầu, càng uống càng có cảm giác kích thích. Ngoài ra, rượu ngô Sùng Phài còn có công dụng lưu thông khí huyết, kích thích tiêu hóa. Có dịp du lịch Lai Châu mùa ngô, bạn đừng quên thử qua món rượu thơm ngon này.
Hạt óc chó rừng
Hạt óc chó không còn xa lạ với mọi người, các sản phẩm hạt óc chó được bán khắp nơi trên thị trường. Du lịch khám phá đặc sản Lai Châu, du khách cũng có cơ hội được nhâm nhi món ăn vặt vốn rất gây nghiện này ở Hồ Sìn. Tuy quả không đều tăm tấp như loại hạt Trung Quốc nhưng loại hạt ở đây được nhận xét là hạt to, chắc và đều, ăn có vị bùi thơm ngon. Nhìn còn chút thịt quả dính trên hạt đủ để thấy quá trình làm nên sản phẩm thủ công và gần gũi đến nhường nào. Đôi khi quá trình phơi chưa làm sạch được hết ngưng chất lượng thì không cần bàn cãi.
Được mệnh danh là thần dược cho não, hạt óc chó chứa nhiều calories, bổ sung omega 3 có lợi cho sự phát triển trí não của thai nhi, bồi bổ sức khỏe. Ngoài ra, những ai mất ngủ cũng có thể dùng nhờ hormone Melatonin có trong hạt sẽ kích thích ngủ sâu, cải thiên giâc ngủ cho bạn. Với những công dụng thần kì trên, tại sao không mua liền một gói hạt óc chó rừng Lai Châu đem về làm quà biếu hay đơn giản là món ăn vặt cho mình.
Rượu sâu chít
Không chỉ được biết đến là đặc sản của Điện Biên, rượu sâu chít còn được xem là đặc sản Lai Châu. Đây được khen ngợi là thứ thần dược cho người già, trẻ nhỏ, phụ nữ sau sinh và tăng cường sinh lực cho nam giới. Nguyên liệu lấy từ một loại côn trùng sống trong thân cây chít, nên gọi là sâu chít. Để hái sâu chít, người ta chọn những cây có dấu hiêu bị bệnh, không thể ra hoa để tìm.
Sở dĩ được ca tụng như một loại thần dược vì trong sâu chít có chứa một lượng đạm cao cấp rất cần thiết trong cơ thể chúng ta, lượng axit béo cao, chất tự tạo ra hoạt tính sinh học mà cơ thể không thể tự tổng hợp được. Đặc biệt, sâu chít còn sử dụng để hỗ trợ điều trị cho những bệnh nhân ung thư. Khi dùng sâu chít ngâm rượu sẽ tạo ra loại rượu vô cùng quý hiếm và cao cấp. Loại rượu này có vị ngòn ngọt, dễ uống, không quá nồng nên khá dễ uống. Được biết càng ngâm lâu rượu càng thơm ngon, càng bổ. Bởi vậy giá bán loại rượu này khá đắt khoảng hơn 400.000đ/bình 5 lít nhưng rất xứng đáng để thử một lần.
Trà Sơn Mật Hồng Sâm (trà mật sâm)
Không chỉ là thức uống giải khát tao nhã như trà Olong hay trà shan tuyết, Trà Sơn Mật Hồng Sâm đem đến nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Nếu thưởng thức trà thường xuyên sẽ giúp cơ thể thải độc, ngủ ngon, hỗ trợ ổn định huyết áp, sẽ giúp ích rất nhiều cho người mắc các bệnh về tim mạch hoặc huyết áp. Thành phần trong trà có chứa nhiều loại thảo dược như trà dây, cỏ ngọt, kim ngân, hoa la hán và một số nguyên liệu khác. Loại trà này còn được gói làm quà biếu trong dịp quan trọng và lễ tết vì không những đem đến thức uống thơm ngon mà còn đem lại một tinh thần tươi vui. Thật sự đặc sản Lai Châu có rất nhiều điều cần chúng ta đến khám phá, có quá nhiều sự bất ngờ, món đặc sản Lai Châu làm quà là đây.
Măng nứa khô chuẩn Lai Châu
Là một sản phẩm được tìm kiếm từ núi rừng Tây Bắc, măng nứa quá quen thuộc với người dân nơi đây. Có rất nhiều cách chế biến món măng rừng, ví dụ như xào, luộc hay kho với thịt lợn. Tuy nhiên người dân Lai Châu đã sáng tạo ra món măng khô có thể bảo quản được lâu vô cùng độc đáo.
Trong măng khô chứa hàm lượng chất xơ cao và giàu dinh dưỡng, lúc đầu ăn sẽ thấy hơi đắng, càng ăn lại càng ngọt, càng ăn sẽ thấy ngon hơn. Món ăn đặc sản này được chế biến 100% từ măng tươi nguyên chất, không tẩm ướp gia vị hay chất bảo quản nên khi ăn không phải lo về chất lượng.
Loại măng ngon sẽ có màu nâu nhạt, màu hổ phách, quan sát kĩ có đường vân, thịt măng mền và dày. Đặc biệt, để thưởng thức được đúng vị măng nứa, bạn nên thử mua 1 ít về mà dùng nếu có dịp ghé thăm để chuyến trải nghiệm đặc sản Lai Châu càng thêm trọn vẹn.
Lợn cắp nách
Không thể không nhắc đến lợn cắp nách khi đến Lai Châu. Hầu như đến bất cứ vùng cao miền Bắc nào cũng được thưởng thức những món ngon làm từ loại lợn này. Chúng được nuôi thả tự nhiên quanh nhà người dân hoặc trên các triền núi cao. Lợn ở đây di chuyển rất nhiều, chỉ ăn hoa quả, rau củ nên thịt rất ngọt và săn, không quá nhiều mỡ, ăn rất thơm khác hẳn với giống lợn nuôi ở miền xuôi. Thế nên các món ngon làm từ lợn cắp nách như thịt lợn xiên nướng, thịt luộc, xào,…. Tuy ở miền xuôi vẫn có nhưng khi ăn hương vị rất khác, rất ngon không hề cảm thấy ngáy, càng ăn càng thích. Đến chơi Lai Châu, không khó để du khách tìm được quán đặc sản Lai Châu bán các món này giá cả lại không hề mắc, tha hồ cho bạn lựa chọn và trải nghiệm.
Lam nhọ
Cái tên nghe có vẻ lạ đấy. Theo tiếng phổ thông, lam có nghĩa là nướng, nhọ là nhừ. Theo lời kể, món ăn này chế biến khá cầu kì. Nguyên liệu chính là thịt trâu tươi ngon dùng khăn sạch thấm nhanh qua lau khô máu nhưng không rửa lại với nước để thịt không bị mất đi độ ngọt tự nhiên. Thịt sau khi chế biến sẽ được nướng trên bếp than hồng. Khi chín thái mỏng rồi trộn cùng với các loại gia vị đặc trưng như gừng, tỏi, ớt, mắc khén,…Công đoạn ướp này đòi hỏi người thợ phải lành nghề, có nhiều kinh nghiệm để làm ra món ăn thơm ngon đúng vị gia truyền. Sau khi thịt đã thấm đều gia vị cho vào ống tre nướng đến khi chín đều. Tiếp đó lại bỏ ra dùng que dằm cho nhuyễn rồi bỏ lại vào ống nướng lần cuối cùng đến khi thịt chín nhừ đúng như tên gọi của nó. Lam nhọ có vịt ngọt của thịt, thơm của gia vị,mềm nhừ dễ ăn. Bạn cũng thử ngay chén rượu ngô khi ăn món này xem thử có cảm giác như thế nào, chắc sẽ tuyệt lắm đấy.
Bánh dày người Mông
Bánh dày là món ăn gắn bó từ rất lâu đời của người Mông, nó không chỉ là món ăn ngon mà còn là nét văn hóa độc đáo, tốt đẹp với tục giã bánh dày ngày tết tổ chức mỗi năm một lần. Người Mông quan niệm rằng bánh dày tượng trưng cho mặt trăng, mặt trời, mang ý nghĩa sinh sôi nảy nở của vũ trụ, đem đến điều tốt lành. Chiếc bánh tròn, trắng còn là biểu tượng của tấm lòng thủy chung, son sắc của người phụ nữ. Bánh dày sẽ được dâng lên bàn thờ tổ tiên trong những ngày lễ tết để cầu mong sức khỏe, một đôi chân to khỏe để vượt núi, chèo đèo, cầu xin một vụ mùa nữa được ấm no, bội thu.
Phải dùng loại nếp nương đầu mùa thơm ngon và dẻo để ra làm món bánh đặc biệt. Chiếc bánh tuy đơn giãn nhưng công đoạn giã bánh phải tốn nhiều công sức rất vất vả để cho ra miếng bột mịn và dẻo thơm. Ngay nay, thực hiện theo nếp sống văn hóa mới, người Mông đã ăn tết cùng cả nước. Thế nhưng tục làm bánh dày vẫn được duy trì làm nên nét văn hóa rất riêng, rất đẹp. Nếu có dịp đến Lai Châu vào dịp này, đừng bỏ qua cơ hội thử món bánh đặc sản truyền thống này nhé.
Nộm rau dớn
Một món tuy dân dã nhưng được xem là món ăn đặc sản Lai Châu chính là rau dớn nộm. Loại rau làm ra món ăn này có hình dáng giống với cây dương xỉ, thân to, mặt lá có màu xanh, tán lá rộng. Nguyên liệu làm món rau dớn bao gồm ngon rau dớn non, bánh tẻ sau đó rửa sạch phơi nắng cho tái. Để giữ độ ngọt, vừa chín tới và màu xanh thì nhất thiết phải đồ rau dớn trong chỗ xôi khoảng 20 phút, không nên luộc sẽ không còn độ ngon vốn có của rau. Tiếp theo, cho rau vào bát to, trộn cùng các loại gia vị và trộn đều để khoảng 5 phút chờ rau thấm cho thêm xíu lạc rang giã nhỏ rắc lên trên là có ngay đĩa rau dớn nộm vô cùng thơm ngon và bắt mắt. Món ăn sẽ có vị bùi, thơm của rau, thêm chút chua chua, cay cay hòa quyện tạo nên hương vị khó quên trong lòng biết bao du khách.
Trứng kiến
Được xem là món ăn nổi tiếng, món đặc trưng của vùng đất Lai Châu. Những tổ kiến được người dân chọn lấy từ các tổ trắng nón, sau đó chế biến thành món ăn vô cùng độc đáo, vừa lạ vị vừa lạ mắt. Với nhiều khách du lịch khi đến đây thử trải nghiệm món ăn này sẽ khá e dè, hơi sợ khi lần đầu thấy tận mắt trứng kiến có thể ăn được nhưng với người dân nơi đây họ xem đây là món ăn ngon, mang nét riêng của vùng cao Tây Bắc. Món trứng kiến nướng và trứng kiến đồ với xôi khá quen thuộc với họ. Nếu không ngại, bạn nên thử qua món ăn này, vị trứng kiến béo bùi sẽ là trải nghiệm mới lạ dành cho bạn.
Lòng lợn nhồi gạo nếp
Nguyên liệu chính tất nhiên là lòng lợn, gạo nếp, tiết heo và các loài thảo quả. Công đoạn khá đơn giản, tiết heo chín sẽ đem băm nhuyễn, trộn cùng với gạo nếp và các loại gia vị rồi nhét vào lòng lợn, buộc chặt. Tiếp theo đem lòng đi luộc đến khi chín là được. Món ăn này rất được ưa chuộng, đến bất cứ khu chợ vùng cao nào bạn cũng rất dễ để tìm thấy món ăn đặc trưng này. Nên ăn lúc còn nóng sẽ ngon hơn, thưởng thức vào sẽ có vị béo của tiết, mùi thơm của các gia vị, độ dai giòn của lòng lợn ăn cùng tô cháo nóng là tuyệt nhất.
Cá bống vùi gio
Ghé tham quan bản Vàng Pheo Lai Châu, du khách sẽ được thưởng thức món cá bống vùi gio thơm ngon được truyền tai là đặc sản Lai Châu. Loại cá này được bắt ở các con sống, suối nên thịt rất chắc, thơm và ngọt không hề tanh hay bỡ. Con nào con náy to bằng tay trỏ của người lớn. Để có món cá thơm ngon mang hương vị dân dã của núi rừng Tây Bắc phải đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mẩn của người thợ. Cá được chế biến sạch sau đó tẩm ướp với gừng, tỏi, sả, mắc khén thêm chút rau thơm cho dậy vị. Tiếp theo là gói cá và lá dong và đem đi nướng. Cá chín sẽ có mùi rất thơm, vị béo, bùi và ngọt của cá, thơm của gia vị hòa quyện làm nên món ăn xuất sắc, đem ra chén cơm nóng hổi, dẻo thơm của gạo nếp mới thì còn gì bằng.
Xôi tím
Hành trình khám phá những món đặc sản Lai Châu tiếp theo đến món xôi tím. Tương tự món xôi ngũ sắc, xôi tím rất được người dân nơi đây ưa chuộng. Gạo nếp để nấu xôi được chọn từ những hạt nếp nương to, bóng từ vụ mùa mới thu hoạch. Màu tím đặc trưng được nhuộm đều từ cây Khẩu cắm. Xôi khi chín có mùi thơm của nếp mới, dẻo ngọt tự nhiên không hề bị dính, không hổ danh là hạt ngọc của đất trời.
Nếu có dịp đến Lai Châu, tham gia các phiên chợ Dào San, Sìn Hồ, San Thang,… bạn sẽ bắt gặp các cô gái người dân tộc gùi món xôi này xuống chợ bán. Dù ăn không hay gói với miếng cá nướng Pa pỉnh tộp, miếng chả quế đều thấy ngon, cảm nhận được cả dư vị của núi rừng, các dân dã, bình dị ấy sẽ làm bạn xao xuyến không quên.
Thiên nhiên Lai Châu đã đẹp, ẩm thực nơi đây lại càng khó quên, những món đặc sản Lai Châu không chỉ ngon mà còn bổ dưỡng, vừa mộc mạc và sáng tạo mang đến những trải nghiệm thú vị, khó quên, làm xao xuyến bao trái tim du khách. Nếu bạn yêu mến vùng đất này, đừng quên mang vài món quà đặc sản Lai Châu về cùng nhé.
